Γιάννης Κουμεντάκης 2013

Μία καινούρια δουλειά σχεδιασμένη εξαρχής για τον εξωτερικό χώρο, οι σημαίες του Γιάννη Κουμεντάκη.
Επτά ιστοί συγκρατούσαν τις σημαίες στις οποίες αποτυπωνόταν με χρώμα η γνωστή γραφή του καλλιτέχνη, η πλοκή και τα σήματα. Στην καινούρια δουλειά του τα λεκτικά σήματα που χρησιμοποιούνταν ήταν σύγχρονες μαντινάδες γραμμένες από το γνωστό μαντιναδόρο Κωστή Καλλέργη (ΚΙΓΚ).

Στο κείμενό της η Μαρία Μαραγκού, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, αναφέρει: «…Ο Γιάννης  Κουμεντάκης, δημιουργεί ένα νέο έργο στον εξωτερικό χώρο πλάι στο ενετικό λιμάνι του Ρεθύμνου, ενσωματώνοντας στις ιδιαιτερότητες και την τομή της προσωπικής του δουλειάς, το βίωμα, τη μνήμη και τη σχέση του με τον τόπο. Τη γενέθλια πόλη.

Τα έργα του, αναγνωρίσιμα, ως προς τη σύζευξη της τέχνης και της αρχιτεκτονικής, του έτοιμου υλικού και της χειρωνομιακής επέμβασης σ’ αυτό, της φόρμας και των «χειροποίητων» σημάτων των λέξεων που αποκτούν όγκο με το χρώμα, εδώ, γίνονται ένα ενιαίο, in situ περιβάλλον, με τη χρήση της σημαίας και της νέας της οντότητας.

Το γνωστό ξύλο του Γιάννη Κουμεντάκη είναι ο ιστός της κάθε σημαίας ενώ το ύφασμα, το κύριο σώμα της σημαίας δηλαδή, απεικονίζει τις λέξεις, οπτικά συμβάντα  πάντα, ως ενεργειακές μορφές και σήματα.

Αλλά, τι σημαίνουν οι λέξεις στη συγκεκριμένη δουλειά;
Όπως πάντα, μετέχουν ενεργά στην εικαστική δράση, η οποία συμπυκνώνει την χειρονομία με τις έννοιες. 
Στην τωρινή του δουλειά, ο καλλιτέχνης, κάνει μια δεύτερη τομή, επιζητώντας τη συνέργεια.  Σε αντίθεση με τις δικές του λέξεις ή τις φράσεις, παίρνει τον καρπό της έμπνευσης του φίλου του, Κωστή Καλλέργη (ΚΙΓΚ), δικηγόρου, που ασκεί παράλληλα, την σπουδαία δουλειά του μαντιναδόρου. Και την κάνει εξαιρετικά.

Έτσι, οι σημαίες του Γ.Κ. μια θάλασσα χρωμάτων και ισορροπίας πλάι στο φυσικό μπλε, διαθέτουν τα ιδιότυπα σήματα που, αυτή τη φορά θα μπορούν ακόμη και να τραγουδηθούν.

Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, οργάνωσε για δεύτερη φορά μια έκθεση του Γιάννη Κουμεντάκη.  Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η παρουσία των έργων στον απολύτως ανοικτό χώρο απόκτησε μια επιπλέον σημασία, πέραν της επέκτασης των πραγματικών αντικειμένων σε έργο τέχνης.

Στην ιστορία του μοντερνισμού, ο πραγματικός κόσμος είναι που αποκαθιστά τη σχέση του βλέμματος του θεατή με το έργο τέχνης. Η όλη εγκατάσταση διαθέτει τα γνωστά συστατικά που ορίζουν το χρόνο και τον τόπο του έργου.

Εδώ, ωστόσο, ο Γ.Κ. προχώρησε στην επιπλέον ταύτιση με το δικό του παρελθόν, συνδέοντας μια σχέση αντιφατική, όπως ορίζει η κυτταρική του μνήμη. Με έναν τρόπο, η επίκτητη γνώση του ποιείν τέχνη και το βίωμα, γίνονταν σώμα αδιαίρετο που, υπερασπιζόταν το νέο έργο του 2013.

Εντάσσοντας το συγκεκριμένο έργο του Γιάννη Κουμεντάκη στις εκδηλώσεις του Αναγεννησιακού Φεστιβάλ της Πόλης, υπερασπιζόμαστε, τις επιπλέον σχέσεις και το πλαίσιο στο οποίο κινείται η συγκεκριμένη δουλειά και οι σημασίες της.
Κάθε σημαία, είχε τη δική της μαντινάδα. Και η μαντινάδα διαθέτει την ισχυρότερη παράδοση, από κάθε άλλη τέχνη, στην Κρήτη.
Η βενετζιάνικη λέξη mandinata (στα ιταλικά mandinatta) ορίζει το είδος του δεκαπεντασύλλαβου της παρέας που, μετά το γλέντι της νύχτας  κάνει καντάδα το ξημέρωμα κάτω από τα σπίτια των ωραίων.
Μαντινάδα, λοιπόν, γνωστή ως λέξη από  τα χρόνια της Ενετοκρατίας στην Κρήτη. Ένα είδος τραγουδιού λαϊκού που, οι Έλληνες γνώριζαν και στα Βυζαντινά χρόνια, όταν  ονομαζόταν Καταλόγιο. Λαϊκά τραγούδια της νύχτας, πάντα σε 15σύλλαβο.

Αλλά η μνήμη, πιθανώς να φτάνει πολύ πιο μακριά. Μήπως συνδέεται, ως καταγωγή, με τα τραγούδια που έλεγαν κατά ομάδες οι απώτεροι πρόγονοι, μετά από φαγητό και ποτό στους δρόμους όπου “εκωμαόδουν” τον έρωτα τους  κάτω από τα παράθυρα των κοριτσιών;

Βλέπετε, η σύγχρονη τέχνη, παραμένει η ισχυρή κινητήριος δύναμη της ενέργειας του καλλιτέχνη. Και η προσωπική του μνήμη, το ίδιο. Όπως και να ΄ναι, η απώτερη και η εγγύτερη παράδοση  φτάνει παράλληλα στις δικές μας μέρες με την επιθυμία να ταξιδέψει, στον κόσμο από το δικό μας λιμάνι, τον πραγματικό σταθμό των επιθυμιών.»

Η διάρκεια της έκθεσης ήταν έως τις 11 Σεπτεμβρίου 2013.