Στο κατώφλι δύο αιώνων
Έργα από τη Μόνιμη Συλλογή
Ρέθυμνο, 15 Μαΐου 2009
Ένας καινούριος χώρος που συμπλήρωσε την παλιά Δημοτική Πινακοθήκη «Λ. Κανακάκις» και το Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας, δηλώνει από δω και στο εξής το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που απέκτησε η Κρήτη. Το παλιό ενετικό κτίσμα που αποτέλεσε στις αρχές του 20ου αιώνα έναν από τους πρώτους βιομηχανικούς χώρους του νησιού, με το εργοστάσιο σαπουνιού που φιλοξενούσε μέχρι τη δεκαετία ΄70, αποτελεί πια ένα σύγχρονο μουσειακό χώρο υψηλών προδιαγραφών.
Ο χώρος των δύο μικρών δωματίων, όπως ξεκίνησε και επεκτάθηκε σταδιακά, με τη νέα διαμόρφωσή του, προκαλεί έκπληξη στους επισκέπτες. Ενοποιώντας το γνωστό σε όλους κτίριο με τα διπλανά, επανέρχεται ο κτιριακός ιστός στο ιστορικό κέντρο της πόλης σε ένα ενιαίο χώρο περίπου 1000 τ.μ. Η μορφή του παλιού ενετικού και βιομηχανικού κελύφους αναπτύχθηκε εσωτερικά, βάση των σύγχρονων προδιαγραφών της μελέτης του Τάσου Μπίρη – Αρχιτέκτονα, Καθηγητή του Ε.Μ.Π., με την εξολοκλήρου χρηματοδότηση του Γ΄ Κοινοτικού Προγράμματος στήριξης. Οι εργασίες επέκτασης και πλήρους αναστήλωσης διήρκησαν περίπου τρία χρόνια και υλοποιήθηκαν από την εταιρεία «Εργοδομή» του Στέλιου Χουρδάκη.
Κεντρικό άξονα της μελέτης αποτελεί η οροφή η οποία με τρόπο απολύτως σύγχρονο, κάνει διάλογο με τα διατηρητέα δοκάρια του παλιού κτιρίου και παράλληλα προσφέρει τη δυνατότητα φωτισμού ημέρας, εξαερισμού και κλιματισμού.
Υπενθυμίζουμε ότι η Δημοτική Πινακοθήκη ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1992 και το Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας το 1995 με σύμβαση που υπογράφηκε ανάμεσα στο Δήμο Ρεθύμνης και το Υπουργείο Πολιτισμού. Μέσα σε αυτή τη διαδρομή όλα αυτά τα χρόνια ο κεντρικός χώρος και οι εναλλακτικοί χώροι που χρησιμοποιούσε ο θεσμός για τη σύγχρονη τέχνη, κατάφερε να ξεπεράσει τις πλέον αισιόδοξες προσδοκίες συγκεντρώνοντας την πανελλήνια και ενίοτε τη διεθνή κοινότητα της τέχνης. Εκθέσεις διεθνούς περιεχομένου, προγράμματα και συνεργασίες με φορείς αντίστοιχους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό υλοποιήθηκαν ενώ εκπρόσωποι ιδρυμάτων, θεωρητικοί και καλλιτέχνες από την Ευρώπη και τις Η.Π.Α., συναντήθηκαν στους χώρους μας με τους καλλιτέχνες μας αλλά και την Πανεπιστημιακή κοινότητα. Συγκεκριμένα, από το 1992 έως σήμερα, έχουν οργανωθεί 88 εκθέσεις, μονογραφικές και θεματικές και έχουν εκδοθεί 60 κατάλογοι.
Ο νέος χώρος διαμορφώθηκε με τη μόνιμη έκθεση των έργων του Λευτέρη Κανακάκι και μέρος της Μόνιμης Συλλογής στον επάνω όροφο. Ο ισόγειος χώρος έχει μελετηθεί ώστε να φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις, προβολές, διαλέξεις, μικρές μουσικές εκδηλώσεις αλλά και το είδος της πολιτιστικής αναψυχής που συνδυάζει το café με τη βιβλιοθήκη και το πωλητήριο.
Το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης άνοιξε αποκλειστικά με έργα της Μόνιμης Συλλογής που οργανώθηκαν σε έκθεση με τίτλο «Στο κατώφλι δύο αιώνων». Η έκθεσης φιλοξενείται στον πρώτο όροφο του Μ.Σ.Τ. Πρόκειται για μία ενδεικτική παρουσία του ελληνικού εικαστικού γίγνεσθαι, από το 1960 μέχρι τις μέρες μας. Ο κύριος κορμός της έκθεσης στρεφόταν γύρω από την ανθρώπινη μορφή όπως διέτρεξε την τέχνη αυτών των χρόνων από την αφαίρεση στην παραστατικότητα, το αφηγηματικό στοιχείο και τις έννοιες. Ιδιαίτερη μνεία γινόταν στην πολιτική τέχνη του χθες και του σήμερα καθώς και στο περιβάλλον με την ενότητα άνθρωπος και φύση. Ακόμα και τα γεωμετρικά έργα τα οποία εντάσσονταν στην έκθεση συνέδεαν την ύπαρξή τους με το ορατό ή το φανταστικό «κέλυφος» που στεγάζει τον άνθρωπο.
Η επιμέλεια της έκθεσης, η οποία συμπεριελάμβανε ένα μέρος από τα 400 (τότε) έργα της Μόνιμης Συλλογής, έγινε από τη Μαρία Μαραγκού.
Η έκθεση διήρκησε έναν χρόνο ώστε να δοθεί η ευκαιρία, τόσο στους ξένους επισκέπτες όσο και στον πληθυσμό της Κρήτης και τα σχολεία, να γνωρίσουν το πολύτιμο αυτό απόκτημα.
Η μεταφορά και η τοποθέτηση των έργων πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία της Εταιρείας Μεταφορών Έργων Τέχνης Αθ. Μπεργελές ενώ η τεχνική υποστήριξη του νέου εκθεσιακού χώρου έγινε με τη χορηγία του Γαβρίλου Μιχαήλ.
