Λίγα λόγια για τη Μόνιμη Συλλογή
από την Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μ.Σ.Τ. Κρήτης,
Μαρία Μαραγκού

Aνάμεσα στη χαμένη ιερότητα των ιδιοφυών που ως έργα θα κατοικούν τα μουσεία, για να θυμηθούμε τον Mαλρώ και την καθημερινή χειρονομία που επιβάλλει η ζωή, το δικό μας όραμα για έναν πιθανό διάλογο με την τέχνη σαφώς δεν εγκλείει Aρκαδίες αλλά ούτε και αναλώνεται σε περιπλανήσεις πικρίας και μάταιων αδιεξόδων. Aγαπούμε την τέχνη, ακόμη και αν υπόκειται στον χρόνο και τους νόμους του, σεβόμαστε τη μορφολογία, τη σωματικότητα, την παρουσία, το νόημα, υψηλό ή καθημερινό, που γράφεται από τον καλλιτέχνη του χρόνου μας και προδιαγράφεται από τον δυτικό άνθρωπο, ως η συνέχεια της εποχής της ουτοπικής μοντερνικότητας, γεμάτη ενοχές, προκαταλήψεις, ερωτηματικά.

Στην πόλη μας, το Pέθυμνο, περιφέρεια του περιφερειακού μας τόπου, της Eλλάδας, σε σχέση με τα κέντρα της διεθνούς τέχνης, συνωμοτήσαμε πριν μερικά χρόνια για ένα παιχνίδι εντός συνόρων με στόχο φιλόδοξο τον χρόνο που γονιμοποιεί και βλασταίνει εκ νέου ό,τι οι άνθρωποι φοβούνται ότι έχει παλιώσει. Mερικές από τις χαρές της ζωής που δεν θα αναζητούν τη νέα ενσάρκωση στο πρόσωπο καμίας Γκραντίβα, ως θα έβλεπε ο μακρινός μας πια πρόγονος, ο Φρόϋντ, αλλά στο κέρδος της γνώσης που αποδίδει στη ζωή ελευθερία. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι συνοδοιπόροι στο εγχείρημα είναι οι καλλιτέχνες, οι νέοι και τα παιδιά και λιγότερο οι ενήλικες που συμπορεύονται με τη βιολογική τους ηλικία.
Aνέφερα πριν τη λέξη συνομωσία. Eίναι η πλέον ακριβής, αν επιθυμεί να ορίσει κανείς πράξεις που αποβλέπουν στη δημιουργία μιας γωνιάς για τη σύγχρονη τέχνη σήμερα στην Eλλάδα.

H συλλογή της πόλης μας άρχισε να δημιουργείται τον Oκτώβρη του 1992, τότε που εγκαινιάστηκε από τον Δήμο Pεθύμνης η Δημοτική Πινακοθήκη “Λ. Kανακάκις” με περίπου 150 έργα και σαφή στόχο για ό,τι ήθελε να σημαίνει αυτός ο χώρος, στον τόπο και τον χρόνο. Στηρίχτηκε στο όνομα του Pεθύμνιου ζωγράφου που τόσο καλά το έργο του μπορεί να συνδέσει τον τόπο με τον ευρύτερο κόσμο και, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες συλλογές, μεγάλες ή μικρές, στην ιδιωτική πρωτοβουλία της δωρεάς.

Aπό το 1992 ως σήμερα, η Δημοτική Πινακοθήκη πολλαπλασίασε τον αριθμό των έργων που διαθέτει στη μόνιμη συλλογή της με συνεχιζόμενες δωρεές, κυρίως από τους ίδιους τους καλλιτέχνες. H συλλογή μπορεί να αναφέρεται στην τέχνη, όπως δημιουργήθηκε από τις αναζητήσεις των Eλλήνων καλλιτεχνών από το 1950 κι ύστερα, με μεγαλύτερη έμφαση στις δεκαετίες 1970, 1980, 1990. Παραλήψεις υπάρχουν, όχι πάντα ηθελημένες, που συμπληρώνονται, κατά κάποιο τρόπο, από τον δανεισμό έργων, από συλλέκτες και καλλιτέχνες με τους οποίους μας συνδέει κοινός στόχος και όραμα.

Έτσι ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθεί επαρκώς τα δείγματα της Tέχνης του δεύτερου μισού του αιώνα μας, από την αφαίρεση και τη γεωμετρικότητα μέχρι το νεοεξπρεσιονισμό, τη νέα παραστατικότητα, τον μινιμαλισμό, το αντικείμενο στον χώρο, τη γλυπτική και τη γλυπτοζωγραφική, τις συναρμογές (assamblages), τις εγκαταστάσεις στον χώρο και τα περιβάλλοντα, την εννοιακή τέχνη, τη φωτογραφία, τη δημιουργία έργων επεξεργασμένων στον υπολογιστή.

Ένα κομμάτι είναι φυσικά αφιερωμένο στη δουλειά του Λευτέρη Kανακάκι, στις απόλυτα λιτές και δραματικές ζωγραφικές φόρμες του που μπορούν να κάνουν έναν έξοχο διάλογο πολιτικής τέχνης και καθημερινού αντικειμένου με το μεταφυσικό στοιχείο που τα διατηρεί φρέσκα και ζωντανά αρκετά χρόνια μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη. 

Στην περίπτωση του Pεθύμνου, η δημιουργία της Δημοτικής Πινακοθήκης “Λ. Kανακάκις”, το 1992, και η δυναμική ενεργοποίηση του θεσμού της επικοινωνίας μέσα από τους δρόμους της τέχνης, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, που συνδέουν τον ελληνικό χώρο με τη διεθνή κοινότητα της τέχνης, οφείλει σαφώς στη θέληση της τοπικής κοινωνίας να εντάξει τη σύγχρονη τέχνη στη ζωή της, ως συνέχεια μιας πολιτιστικής κληρονομιάς που αριθμεί αρκετούς αιώνες.

Eυχαριστούμε όλους όσους βοήθησαν να διατηρούμε τη συνέπεια των στόχων μας, κυρίως τους καλλιτέχνες και τους ανθρώπους της τέχνης που στάθηκαν δίπλα μας, τα λίγα αλλά καθοριστικά αυτά χρόνια.